KATEGORİLER |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Foto Galeri |
Ayçiçeği yetiştiriciliği
İklim
İsteği
Ayçiçeği kara iklim kuşağında ve ılıman iklimin yağışlı bölgelerinde
yetiştirilen bir bitkidir. Güneşli ortamı seven bir bitkidir. Işığı sevdiği
için bulutlu havalardan çok etkilenir. Çiçeklenme ve tohum bağlama dönemlerinde
havanın bir ay süreyle kapalı olması tane verimini %30 düşürmektedir.
Tohumlarının çimlenmesi için uygun sıcaklık 8-10 derecelerdir. Hava sıcaklığı 15
dereceye çıkarsa çimlenme hızlanır. Çiçeklenme için en uygun sıcaklıklar 21-24
derecelerdir. Daha düşük sıcaklıklarda tane verimi düşer. Tane bağlama
dönemindeki çok yüksek sıcaklıklar da yağ oranını düşürüp ürünün niteliğini
bozmaktadır. Çok geniş bir Adaptasyon alanına sahiptir.
Ayçiçeği bitkisi fide döneminde soğuklara karşı oldukça dayanıklıdır. Bitki
kotiledon yapraklı dönemde -5 dereceye kadar dayanabilmektedir. Bu dayanıklılık 6-8
yapraklı döneme kadar kademeli olarak azalmaktadır. Daha ileri gelişme döneminde
bitki 0 derecede zarar görmektedir.
Bitkinin büyüme ve gelişmesi için 18-20 derece gece/ 24-26 derece gündüz sıcaklıkları
optimumdur. 36-40 derece’nin üzerindeki yüksek sıcaklıklarda polen tozu çimlenemediği
için yabancı tozlanma tehlikeye düşmektedir.
Ayçiçeği; kurak koşullara fazla dayanıklı olmamakla beraber diğer kültür
bitkilerinin yetişemediği kurak koşullarda başarıyla yetişebilmektedir. Kök
sisteminin 2 m. kadar derine inmesinden dolayı topraktaki suyu en iyi
değerlendiren bitkilerden biridir. Bu nedenle kısa süren kuraklıklardan
etkilenmez.
Ayçiçeği bitkisi yetişme süresi boyunca 500-600 mm’lik toplam yağışa ihtiyaç
duyar. Bu yağışın yetişme dönemi içerisine dağılmış olması gerekmektedir.
Ayçiçeği bitkisinin değişik gelişme dönemlerindeki su ihtiyacı farklı
olmaktadır. Çıkıştan, tabla oluşumunun başlangıcına kadar geçen sürede yıllık
toplam su tüketiminin yaklaşık %20’sini kullanmaktadır.
Ayçiçeği bitkisinin suya en fazla ihtiyaç duyduğu dönem çiçeklenmeden önceki ve
sonraki 40 günlük dönemdir. Bu dönemde yıllık toplam su tüketiminin %60’nı
kullanmaktadır. Çiçeklenme döneminde bitkinin susuzluk stresine girmesi halinde
verim azalmaktadır.
Ayçiçeği fazla nemli bölgeleri sevmez. Hava nispi neminin yüksek olması halinde
tabla çürüklüğüne neden olan hastalıkların olumsuz etkisi artar.
Toprak İsteği
Ayçiçeği toprak isteği bakımından fazla seçici değildir. Kumlu topraklardan
killi topraklara kadar değişim gösteren farklı yapılardaki topraklarda başarıyla
yetişebilmektedir. Özellikle derin, organik maddece zengin, alüvyal topraklar
ayçiçeği tarımı için çok uygundur. Fazla taşlı, kumlu ve yüzlek toprakları
sevmez. Ayçiçeği bitkisi, iyi nem tutan humuslu toprakları sever. Çünkü iyi çimlenmesi için toprakta yeterince nem bulunmalıdır. Bitki, asiditesi yüksek olan topraklardan hoşlanmaz. Ayrıca bitkinin ekileceği toprakta, üst üste birkaç yıl ayçiçeği ekimi yapılmamış olmalıdır. Çünkü yüksek boylu bitki, topraktan önemli miktarlarda besin maddesi kaldırır. Ayçiçeği ekimi yapılacak toprakta uygulanacak ekim nöbetinde bakla bitkisi ya da diğer baklagiller yer alabilir. Böylece ayçiçeği bitkisinin tane verimi ve niteliğinin düşmesinin önlenmesi sağlanmış olur. Toprağın pH’sının 6.0-7,2 arasında olması istenir. Ayçiçeği tarımı
yapılacak topraklarda taban suyu yüksek olmamalı ve drenaj sorunu
bulunmamalıdır. Ayçiçeğinin tuzluluğu toleransı fazla değildir. 2-4 mmhos/cm tuz
konsantrasyonuna dayanabilmektedir.
Ekim Nöbeti
Ayçiçeği bitkisi fazla gelişmiş yeşil aksama sahip olduğu için yetişme süresi
boyunca topraktan fazla miktarda besin elementi kaldırır. Bu nedenle aynı
tarlaya her yıl üst üste ekim yapılması halinde verim düşmektedir. Ayçiçeği kuru
koşullarda buğday,arpa ve çavdar gibi bitkilerle ekim nöbetine sokulmalıdır.
Toprak Hazırlama
Ayçiçeği tarımında toprak işleme ve tohum yatağı hazırlama bölgelere göre farklı
olabilmektedir. Ön bitkinin hasadından sonra (Haziran veya Sonbaharda) tarla
pullukla (20-25 cm) olarak işlenir. Özellikle buğday ekim alanlarında buğday
hasadından sonra derin sürüm yapılmalı ve sonbaharda tarla tekrardan
kültivatörle karıştırılmalıdır. Kışı bu şekilde geçiren toprak ilkbaharda toprak
nemini koruyacak şekilde kültivatörle 8-10 cm. derinden işlenir. Üzerine gübre
ve herbisit atılarak tekrar yüzlek olarak toprak karıştırılır. Arkasından
merdane ve sürgü geçirilerek tarla ekime hazır hale getirilir.
Gübreleme
Ayçiçeğinden dekara 120-130 kg. tohum verimi ve 750 kg. sap ve tabla verimi elde
edildiğinde bitkiler tarafından dekardan 6,5 kgN, 4,1 kg P205 , 36,0 K2 O ve
13,3 kg CaO’nun kaldırılması gerekir. Görülüyor ki ayçiçeği tarafından topraktan
en fazla azot ve potasyum kaldırılmaktadır.
A) Azot Gübrelemesi :
Ayçiçeğinde verimi sınırlayan en önemli bitki besin maddesi azottur. Ayçiçeği
bir yetişme döneminde gereksinim duyduğu azotun %66’nı çiçeklenme dönemi sonuna
kadar almaktadır. Bu nedenle ihtiyaç duyduğu azotun %50’si ekimle beraber diğer
yarısı ise bitkiler 20-25 cm boylandığında (ikinci çapa ile birlikte
kullanılmalıdır.)
Ayçiçeği için önerilen azot miktarı yaklaşık olarak hedeflenen her 20 kg/da
verim için 1 kg.’da azot olmaktadır. Kuru koşullarda uygulanacak azot miktarı
azaltılmalı ve tamamı ekimle beraber uygulanmalıdır.
B) Fosfor Gübrelemesi :
Ayçiçeği bitkisinin fosfora olan ihtiyacı olmamakla beraber belirli bir verimi
oluşturabilmek için dekara 8-10 kg. P2O5 uygulanmalıdır. Fosforlu gübrenin
tamamı ekim öncesi veya ekimle birlikte verilmelidir.
C) Potas Gübrelemesi :
Ayçiçeği bitkisi topraktan fazla miktarda potas kaldırmasına rağmen ülkemiz
topraklarında yeterli miktarda potas olduğundan toprak analizleri sonuçlarına
göre uygulama yapılmalıdır. Potas eksikliğinde yaprak ayasının kenarında önce
sararmalar daha sonra kahverengi bir renk oluşur ve kurumalar meydana gelir.
Ekim
Ayçiçeği tohumlarının çimlenebilmesi için toprak sıcaklığının minimum 8-10oC
olması gerekmektedir. Ekim zamanında toprak sıcaklığının 12oC olması istenir.
Bölgelere göre değişmekle beraber ülkemizde ayçiçeği ekimi 15 Martta başlamakta
ve Nisan ayı sonuna kadar devam etmektedir. Çukurova bölgesinde en uygun ekim
zamanı Şubat sonu Mart ayının ilk yarısıdır. Ekimde geç kalınmada verim çok
düşmektedir.
Ayçiçeği ekimi makineyle sıraya yapılmaktadır. Genellikle havalı mibzerler
kullanılmaktadır. Ekimde sıra arası mesafe 65-70 cm. olarak tutulmakta sıra
üzeri ise 30-35 cm. arasında değişmektedir. Tohum iriliğine bağlı olarak dekara
400-600 gr. Tohum kullanılmaktadır.
Bakım
Ayçiçeği tohumu uygun koşulların oluşması ile ekimden 10-15 gün sonra çimlenerek
toprak yüzeyine çıkarlar. Bitkilerin büyüme ve gelişme süreleri boyunca gerekli
bakım işlerinin zamanında ve tekniğine uygun olarak aksatılmadan yapılması
gerekmektedir.
A- Çapalama ve Yabancı Ot Kontrolü :
Bitkiler toprak yüzeyine çıkıp, 10-12 cm. boylandığında (4-6) yapraklı dönemde
ilk çapa, bitkiler 25-30 cm. boylandığında ise ikinci çapa yapılmalıdır. İkinci
çapayla boğaz doldurmada yapılmaktadır. Ayçiçeği bitkisi saçak köklü olduğu için
çapalama derin yapılmamalıdır.(10 cm.’den derin olmamalıdır) Üst gübreleme
yapıldıysa (N), ikinci çapa ile birlikte verilmelidir. Bitkiler 40 cm.’ye
ulaştığında çapalamaya son verilmelidir. Ayçiçeği tarımında 2-3 çapa yeterli
olmaktadır.
Ayçiçeği tarlalarında sorun olan yabancı otlar çapalama ile yok edilebildikleri
gibi, herbisit kullanılarak ta kontrol edilebilinmektedir.
B- Sulama :
Ayçiçeği bitkisi kuraklığa oldukça dayanıklıdır. Ancak sulu koşullarda önemli
verim artışı olur. Ayçiçeği bitkisinin suya en fazla ihtiyaç duyduğu dönem,
tabla teşekkülünden, çiçeklenmeye kadar geçen dönemdir. Özellikle çiçeklenmeden
20 gün önce ve çiçeklenmeden sonraki 20 günlük dönem su tüketimi bakımından
ayçiçeği için kritik bir dönemdir. Yağışın yeterli olduğu (Yıllık 600 mm ve
bahar yağışı 400 mm) bölgelerde sulamaya gerek duyulmamaktadır. Sulama ile %50
ve daha fazla oranlarda verim artışı elde edilebilmektedir. Bölgenin iklim ve
toprak koşullarına göre 3-4 sulama yapılmaktadır. Ayçiçeğinde ilk sulama tabla
teşekkülünde, ikinci sulama çiçeklenme döneminde, üçüncü sulama süt olum
döneminde yapılmaktadır. Sulama karık usulü yapılmalıdır. Özellikle son
çapalamada lister tipi çapalar kullanılarak boğaz doldurma ve karık oluşturma
birlikte yapılmalıdır.
Hastalık ve Zararlılar
Ayçiçeğine musallat olan hastalık ve zararlılar şunlardır;
A- ZARARLILAR :
- Makaslı Böcek
- Çayır Tırtılı
- Salyangoz
- Kuşlar
- Bunların dışında Bozkurtlar,Çizgili Yaprak Kurdu, Yeşil Kurt, Kırmızı Örümcek
gibi zararlılardır.
B- HASTALIKLAR :
- Mildyö veya Köse Hastalığı
- Gövde ve Tabla Çürüklüğü Hastalığı
- Pas Hastalığı
- Bunların dışında solgunluk hastalığı, yaprak leke hastalığı,Tabla çürüklüğü,
çökerten hastalığı, foma, kömür çürüklüğü, Virüs Hastalıkları, Mikoplazma
hastalığı gibi hastalıklardır.
- Orobans (Canavar otu)
Hasat ve Harmanlama
Ayçiçeği, çeşit özelliğine bağlı olarak ekimden yaklaşık 120 gün sonra hasat
olgunluğuna ulaşmaktadır. Bu da Temmuz ve Ağustos aylarına denk gelmektedir.
Ayçiçeğinde hasat zamanı geldiğinde, bitkinin sap, yaprak ve tablaları
sararmakta, tabların kenarında bulunan sarı çiçekler dökülmekte, tablaların
kenarındaki koruyucu yapraklar kahverengi renk almakta ve tohumdaki rutubet
oranı %25’in altına düşmektedir.
Ayçiçeğin hasadında normal buğday biçerdöverleri kullanılmaktadır. Ancak
biçerdöverin tablaları değiştirilir ve gerekli düzenlemeler yapılmalıdır. Hasat
sırasında biçerdöver hızı 5-8 km/saat olmalıdır. Biçim yüksekliği 30-60 cm
arasında olmalıdır. Bitkinin tohum ve tablaları iyice kurumalıdır. Tohumdaki
rutubet oranı %12-15’lere düşmelidir. Hasat sonrasında tohumdaki rutubet
%9,5-10’lara düşürülmelidir. Yoksa tohumlar küflenerek bozulur.
Bu içerik 6196 defa okundu.
|
|
Bu konu ile ilgili diğer sayfalar » |
Aspir yetiştiriciliği » 8004 defa okundu. |
Susam yetiştiriciliği » 6865 defa okundu. |
Kapari (gebere) yetiştiriciliği » 7043 defa okundu. |
Ayçiçeği yetiştiriciliği » 6196 defa okundu. |
Kenevir yetiştiriciliği » 16789 defa okundu. |
Çay yetiştiriciliği » 15054 defa okundu. |
Haşhaş yetiştiriciliği » 28295 defa okundu. |
Şeker pancarı yetiştiriciliği » 8518 defa okundu. |
Jojoba Yetiştiriciliği » 8753 defa okundu. |
Domates yetiştiriciliği » 15120 defa okundu. |
|
||||
Diğer Bilgiler |
||||
|
||||
|
||||
|
||||
Foto Galeri |
|
|||
İletişim |
|
|||
© 2012 TarimSitesi |
|
|
||
|
|
|
||